DOĞU ANADOLU GÖZLEMEVİ – (DAG)

DAG:

Doğu Anadolu Gözlemevi (DAG), öncelikle Türkiye’de ilk kez kırmızıötesi (IR) astronomisi yapacak, Türk astronomisi için yeni ve sıcak konular açacak, disiplinlerarası işbirliğine ve ulusal – uluslararası projelere açık, barındıracağı teknolojilere öncülük edecek, +4 m sınıfı teleskobu (İbrahim Hakkı Teleskobu – IHT400) ile Türkiye’nin en büyüğü olacak, Dünya’nın 3. en yüksek yerleşkesinde kurulacak, iletişim, ulaşım ve diğer tüm altyapısı şimdiden hazır, istenilen astronomik özelliklere ve atmosferik kararlılığa fazlasıyla sahip; Erzurum Valiliği, 40 bölge üniversitesi ve 7 gözlemevinin desteğini almış, TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi ile bilimsel ve teknik işbirliği içinde, Atatürk Üniversitesi öncülüğünde T.C. Kalkınma Bakanlığı (DPT) desteğiyle yaklaşık 50 milyon TL’ye Erzurum’da kendine ait bir yerleşkede kurulacak uluslararası bir gözlemevidir.

DAG’ın Hedefleri:

Bilimsel:

–       Dünya çapında önemli bilimsel araştırma merkezlerinden birinin kurulması ve uluslararası işbirliğinin geliştirilmesi,

–       Türkiye’nin uzay bilimleri ve teknolojileri konusunda ihtiyacı olan insan gücünün yetiştirilmesi,

–       Türk bilim tarihindeki önemli bilim adamlarıyla bütünleşmeyi sağlayacak örnek bir araştırma merkezinin kurulması,

–       Tamamı, Ülkemizin bilimadamlarına ait ilk ve en büyük ölçekli teleskopa sahip olunması,

–       Gözlemevine gelecek ünlü yabancı bilimadamları sayesinde Türkiye’nin uluslararası alanda görünürlülüğünün ve saygınlığının daha da artırılması,

–       Konumsal olarak bölgesinde büyük gözlemevleri bulunmaması ve DAG’ın uluslararası alanda ilgi odağı olması,

–       Dünya’nın uzaya açılan 3. en yüksek gözlemevi yerleşkesine sahip olması,

–       Büyük çaplı bir teleskobuyla astronomi ve astrofizikte araştırılması gereken birçok bilimsel konuya ışık tutacak olması,

–       Yürütülecek uluslararası ortak projelerle gözlemevleri arasında tercih edilen ve rekabet gücüne sahip olması,

–       Geliştirilecek bilgisayar yazılımları ile ülkeye katma değer sağlanması,

–       Atmosferik özellikleri sayesinde DAG’ın kendi enerjisini kısmen karşılayabileceği alternatif projelere de fırsat sağlaması,

–       Atatürk Üniversitesi’nin, destekleyen kurumların ve Türkiye’nin, Dünya’daki bilimsel tanınırlıklarının daha da arttırılması,

–       Ulusal anlamda stratejik önemi olan uzay araştırmalarına hizmet etmesi,

–       ERA, VO, ESA ve NASA gibi kuruluşlarla ortak işbirliği yapılması,

Toplumsal ve Ekonomik:

–       Bölgenin tarih, kültür, turizm ve sportif alanlarda Dünya’ya daha fazla tanıtılması,

–       Bölgede bilgi ve teknolojiye dayalı alternatif sektörlerin geliştirilmesiyle ekonomik katkı sağlanması,

–       Bölge gençlerinin eğitim düzeyinin artırılması ve toplumun her kesiminin bilim ve teknolojiye yönelmesinin sağlanması,

–       Erzurum’un kültürel ve tarihi kongreler dışında, bilimsel bir kongre merkezi haline getirilmesidir.

Neden DAG:

• Prestij:
  • +4 m sınıfı teleskobuyla Türkiye’nin en büyük teleskobuna sahip olacak,
  • Dünya’nın en yüksek 3. yerleşkesinde (~3170 m) kurulacak.
• Teknik:
  • farklı odaklarıyla aynı anda daha fazla gözlem aracı barındıracak ve uzaktan erişime açık yarı-robotik çalışacak,
  • hem IR hem de Görsel gözlemyapacak.
    • Konumsal:
    • Dünya teleskop ağı için (bölgesinde orta/büyük sınıf teleskop sayısı birkaç tanedir) kaçınılmaz bir fırsat yaratacak,
    • Ulusal ve uluslararası küçük/büyük başka teleskoplara yerleşke potansiyeli sağlayacak,
    • İletişim, ulaşım ve diğer tüm altyapısı şimdiden hazır, yerleşke olarak büyük bir arazinin (2500 – 3170 m zirvelere sahip ~2000 dönüm) tahsisine başlanmış,
    • Türkiye’nin en uzak yerinden zirveye ulaşım (havayolu+karayolu+teleferik) en fazla ~2,5 saat süren,
    • Gözlemevleri için beklenen astronomik özelliklere sahip ve konumundan dolayı atmosferik kararlılığıolan.
      • Bilimsel:
        • Türk astronomisi için yeni, güncel ve sıcak konular açacak,
        • Disiplinlerarası işbirliğine ve ulusal – uluslararası projelere açık olacak,
        • Barındıracağı teknolojilere öncülük edecek ve teknik eleman yetiştirebilecek olanaklara sahip olacak.
• İdari:
  • Doğu Anadolu Bölgesinin en büyük ve en güçlü Üniversitesinin öncülüğünde,
  • Doğrudan Rektörlüğe bağlı bir araştırma merkezi altında idare edilecek,
  • Akademik, teknik ve eğitim amaçlı bir astronomi ve astrofizik bölümünce temel ekibi oluşturulacak,
  • Bu alandaki yatırımların (50 cm’lik teleskop, kadrolar, anabilimdalı, projeler) artarak sürdürüldüğü,
  • Erzurum Valiliği, Bölge Üniversiteleri (40) ve Gözlemevlerinin (7) desteğine sahip,
  • Türk Astronomi Camiasının desteğini (DAG Çalıştayı sonuç bildirgesi, 1-3 Nisan 2011) almış,
  • TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi ile bilimsel ve teknik işbirliği yapacak.